ఉసిరి (లేదా ఉసిరికాయ) ‘యుఫోర్బియేసీ’ కుటుంబానికి చెందిన ఓ పండు, ఇక ‘మురబ్బా’ అంటే ఏమంటే ఉసిరిపండును సంరక్షించి భద్ర పరిచిన ఒక విధానం. కాబట్టి, ‘ఉసిరి ముర్బాబా’ అంటే మురబ్బా రూపంలో ఉసిరిని భద్రపరచడమే. ఉసిరిని ‘ఆమ్లా’ గా పిలుస్తారు. ఉసిరిని సాధారణంగా మరింత రుచికరంగా మార్చడానికి చక్కెర కలిపి తీపిని కల్పించడం జరిగింది, కాని చక్కెరను చేర్చడం ద్వారా అది (చక్కెర) ఉసిరిని భద్రపరిచేది (preservative) గా పనిచేస్తూ, ఆహార-ఆధారితమైన సూక్ష్మజీవుల పెరుగుదలను నిరోధిస్తుంది. .
కానీ దాన్ని ఎందుకు భద్రపరచాలి?
ఉసిరిని మనం సంవత్సరం పొడవునా పొందలేము. (మామిడి లాగా ఉసిరి కూడా సంవత్సరంలో ఒకసారే కాస్తుంది) ఇంకా ఏమంటే, ఉసిరి పండు చాలా పుల్లగా ఉంటుంది కాబట్టి అది అందరికీ (పులుపు రుచి) బహుశా రుచించదు కదా. అయితే ‘ఉసిరి మురబ్బా’ తియ్యగా మరియు రుచిగా ఉంటుంది కనుక అందరూ ఇష్టపడతారు కానీ మురబ్బా రూపంలో కూడా ఉసిరి తన అన్ని ఆరోగ్య ప్రయోజనాలనూ కల్గిఉంటుంది. మంచి ఆరోగ్య మరియు శక్తిని పునరుద్ధరించడానికి ఆయుర్వేదంలో ఉసిరి ఉపయోగించబడింది. ఈ పండు జీర్ణ గ్రంథులు మరియు ఆహారం యొక్క జీర్ణక్రియలో సహాయపడుతుంది. ఇది సాధారణంగా మధుమేహం, అధిక కొలెస్ట్రాల్, మరియు గుండె సమస్యలు వంటి వివిధ రుగ్మతలకు సూచించబడుతుంది. విటమిన్ సి పుష్కలంగా ఉన్న ఆమ్ల వంటి కొన్ని ఇతర ఒనరులు కూడా ఉన్నాయి. ఆసక్తికరంగా, ఉసిరి యొక్క తాజా పండ్లలో నారింజ రసంలో ఉన్న దానికి సుమారుగా ఇరవై రేట్లు విటమిన్ సి ని కలిగి ఉంటుంది. ఒక చిన్నఉసిరి రెండు నారింజలకి సమానం మరియు ఉసిరిలోని అధిక విటమిన్ పదార్థాలు శరీరంలోని రోగనిరోధక వ్యవస్థకు చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుంది. వాస్తవానికి, ‘ఫిలంథుస్ ఎంబ్లీకా’ అనేది ఉసిరి కి ఉన్న శాస్త్రీయ నామం, దీనర్థం "సస్టైనర్" (sustainer) అని అనువాదకార్ధం.
"ఇండియన్ గూస్బెర్రీ" గా ప్రసిద్ది చెందింది ఉసిరి, ఇది మధ్యప్రాచ్యంలో మరియు భారతదేశం కాకుండా కొన్ని ఆగ్నేయాసియా దేశాలలో కనిపిస్తుంది. ఉసిరిని ఎంబ్లిక్ అని కూడా పిలుస్తారు, ‘ఎమ్లికా అఫిలినాలిస్’ అని పిలవబడే దీని వృక్షశాస్త్రం (బొటానికల్) పేరు నుండి ‘ఎంబ్లిక్’ ఉత్పన్నమయ్యింది. ఉసిరిచెట్టు బొద్దుగా ఉండే పండ్లతో కూడుకుని, దీని ఆకులు రంపంలో పండ్ల లాగా ఒక ఈనెకు అటూ ఇటూ ఉంటాయి. ఈ పండు శరదృతువులో పండుతుంది మరియు భారత ఉపఖండంలోని అడవులు మరియు కొండ ప్రాంతాలలో ఉసిరి యొక్క ఉనికిని గుర్తించడమైంది. ఉసిరి పండు యొక్క చర్మం కాస్త కఠినమైనది కానీ అది పలుచగా ఉండి పులుపు మరియు చేదు రుచితో ఉంటుంది. ఉసిరి యొక్క గుజ్జు (flesh) ఒకింత వగరుగా ఉంటుంది. మధ్యలో రాయిలాగా ఆరు చిన్న గింజలతో కూడిన ఒక షడ్భుజి ఆకారంలో ఉసిరి పండు గింజ ఉంటుంది.
ఉసిరి మురబ్బా అత్యంత పోషకమైనది, కానీ మురబ్బాను సరైన పద్దతిలో చేయకపోతే దాని పోషక విలువ తగ్గుతుంది.
ఉసిరి యొక్క కొన్ని ప్రాథమిక వాస్తవాలు:
- ఉసిరి (అమ్లా) యొక్క శాస్త్రీయ నామం: ఎంబ్లీకా అఫిసినాలిస్ (Emblica officinalis)
- సాధారణ పేరు: ఉసిరి, ఇండియన్ గూస్బెర్రీ
- స్థానిక ప్రాంతం మరియు భౌగోళిక విస్తీర్ణం: భారతదేశం, పాకిస్తాన్ మరియు బంగ్లాదేశ్ వంటి దక్షిణాసియా దేశాలు ఉసిరికి నివాసంగా ఉన్నాయి. ఇది భారతదేశంలోని ఉష్ణమండల ఎడారి ప్రాంతాల్లో పెరుగుతుంది మరియు ఉత్తర భారతదేశంలో వాణిజ్యపరంగా ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది.
- తమాషా వాస్తవాలు (ఫన్ ఫాక్ట్స్): ఉసిరి భారతదేశం యొక్క మతపరమైన ఆచారాలు మరియు వేడుకలకు దగ్గరగా ఉంటుంది.
- రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో, ఎండిన ఉసిరినుండి తయారైన పౌడర్ మరియు క్యాండీలు విటమిన్ సి అనుబంధకాహారంగా భారతీయ సైనికులకు తినేందుకు ఇవ్వబడ్డాయి.
- గ్రామీణ భారతదేశంలో, ఉసిరిని తిన్న తరువాత తాగేందుకు నీటిని చప్పరిస్తే, చాలా తియ్యగా అనిపిస్తుంది.