लघवीची आम्लता - Urinary Acidification in Marathi

लघवीची आम्लता म्हणजे काय?

लघवीत आम्ल असणे हे दर्शवते की लघवीत पीएच मूल्य कमी आहे. आहार आणि औषधे यांसारख्या बऱ्याच घटकांमुळे लघवीचे पीएच आम्ल असते. वाढलेले सोडियम आणि शरीराने धरुन ठेवलेले अतिरिक्त आम्ल यांच्यामुळे लघवी आम्ल होते. रक्तातील पीएच कायम ठेवण्यासाठी मूत्रपिंड लघवीतील आम्लतेची पातळी बदलतात. जर उपचार नाही केला तर लघवीतील जास्त आम्लची पातळी मूत्रपिंडला खराब करू शकते.

याची मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?

याचे मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत:

• लघवी करतांना त्रास होणे.
• धाप लागणे.
• उलटी होणे.
• गोंधळणे.
• डोके दुखी.
• लघवीत रक्त असणे.
• काही न करता थकणे.
• थकवा.
• झोप येणे.

याची मुख्य कारणं काय आहेत?

याची मुख्य कारणं खालीलप्रमाणे आहेत:

• क्रॅनबेरीचा ज्यूस.
• अनियंत्रित मधुमेह.
• श्वासोच्छवासाचे रोग ज्यामुळे ॲसिडॉसिस होतो.
• निर्जलीकरण.
• ॲसिडोसिस (शरीराच्या द्रवपदार्थांमधील अति प्रमाणात ॲसिड असणे).
• रिनल ट्यूबुलर ॲसिडोसिस.
• हायपरक्लोरेमिक ॲसिडोसिस.
• लॅक्टिक ॲसिडोसिस.
• डायबेटीस ॲसिडोसिस.
• ताक, दही आणि सोडा यासारख्या खाद्य पदार्थांचे सेवन करणे.  
• उपासमार.
• जास्त मद्यपान करणे.
• औषधे, उदाहरणार्थ, फ्युरोसायमाइड.
• अतिसार.
• मांसाहारी आहार.

याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?

खालील पद्धती वापरुन लघवीच्या आम्लतेचे निदान केले जाते:

• ॲसिड लोडिंग चाचणीः या चाचणीमध्ये रक्त आणि लघवीची चाचणी केली जाते. रक्तातील अतिरिक्त ॲसिडच्या उपस्थितीत लघवी तयार करतांना ॲसिड वितरीत करण्याच्या मूत्रपिंडाच्या कार्यप्रणालीचे मापन केले जाते.
• युरिन पीएच चाचणीः ही चाचणी लघवीतील {टीचे स्तर मोजते.
• औषधे तपासण्यासाठी  किंवा लघवीतील आम्लतेचे कारण दुसरा एखादा आजार आहे का हे शोधण्यासाठी   वैद्यकीय इतिहासाचा संदर्भ घेतात.
• मूत्रपिंड किंवा मूत्राशय अवयवांमध्ये काही असामान्यता शोधण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड करावे लागू शकते.

खालील पद्धतींचा वापर करुन उपचार केले जातात:

• संतुलित शाकाहारी आहार.
• युरिनरी अल्कलीनायझिंग एजन्ट्स.   
• पेन रिलीव्हर्स.
• वनस्पती-आधारित आहारातील पूरक घेणे.
• भरपूर प्रमाणात द्रव आणि पाणी पिणे.
• एस्कोरबिक ॲसिड अर्थात व्हिटॅमिन सी पुरक.

1. Naim M. Maalouf et al. Metabolic Basis for Low Urine pH in Type 2 Diabetes . Clin J Am Soc Nephrol. 2010 Jul; 5(7): 1277–1281. PMID: 20413437
2. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Acidosis
3. Seema Kumar et al. URINARY NET CHARGE IN HYPERCHLOREMIC METABOLIC ACIDOSIS. Indian Pediatrics, VOLUME 35-JANUARY 1998
4. Patel S, Sharma S. Physiology, Respiratory Acidosis. [Updated 2019 May 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan-.
5. Siener R, Hesse A. The effect of a vegetarian and different omnivorous diets on urinary risk factors for uric acid stone formation. Eur J Nutr. 2003 Dec;42(6):332-7. PMID: 14673606
6. Johns Hopkins Medicine [Internet]. The Johns Hopkins University, The Johns Hopkins Hospital, and Johns Hopkins Health System; Urinary Tract Infections
7. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Acid loading test (pH)
8. John M Berardi et al. Plant based dietary supplement increases urinary pH . J Int Soc Sports Nutr. 2008; 5: 20. PMID: 18990209
9. Elisabeth G. E. de Vries et al. Influence of Various Beverages on Urine Acid Output. Cancer Research 46, 430-432, January 1986