ఐదునెలల గర్భం: శిశువు, లక్షణాలు, ఆహారం మరియు సంరక్షణ - 5 Months Pregnant: baby, symptoms, diet,and care in Telugu

ప్రతి గర్భధారణ ప్రత్యేకమైనదే మరియు గర్భధారణను అనుభవించే స్త్రీలు తమలో ప్రత్యేకమైన అనుభవాలను కలిగి ఉంటారు. ఏదేమైనా, గర్భం యొక్క ఐదవ నెల యొక్క కొన్ని సాధారణ సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు ఉన్నాయి, ఆశించే మహిళలందరూ అనుభవించే అవకాశం ఉంది. ఈ లక్షణాలు క్రింద వివరంగా చర్చించబడ్డాయి.

• ఐదవ నెల గర్భధారణలో మహిళలందరూ అనుభవించే అత్యంత సాధారణ గర్భధారణ లక్షణం శిశువు యొక్క మొట్ట మొదటి చిన్న చిన్న కదలికలు.
• గర్భం యొక్క 5 వ నెలలో, వక్షోజాలు మరింత విస్తరించి, కొలోస్ట్రమ్ ఉత్పత్తిని ప్రారంభించవచ్చు, ఇది పసుపు రంగు స్రావం, ఇది గర్భవతిలో మొదటగా స్రవించే చనుబాలు, దీనిని “ఫోర్‌మిల్క్” అని కూడా పిలుస్తారు. తల్లి పాలలాగా కాకుండా,  కొలొస్ట్రమ్ సాధారణంగా స్వేచ్ఛగా ప్రవహించదు. గర్భధారణ ఐదోనెలలో రొమ్ముల నుండి కొన్ని చుక్కల చనుబాలు స్రవిస్తాయి. 
• గర్భధారణ 5 వ నెలలో మహిళలు సాధారణంగా అనుభవించే మరో సాధారణ గర్భ లక్షణం తీవ్రతరమైన గుండెల్లో మంట. శిశువు పెరిగేకొద్దీ, దానికి ఎక్కువ స్థలం అవసరం మరియు అంతర్గత అవయవాలపై ఒత్తిడి పెట్టడం ప్రారంభిస్తుంది, ఆహార పదార్థాలు అన్నవాహికలోకి (గొంతుకవరకూ) తిరిగి రావాలని ప్రయత్నం చేస్తాయి. అన్నవాహిక మరియు కడుపును వేరుచేసే కండరాలు విశ్రాంతి తీసుకుంటాయి, దీనివల్ల గ్యాస్ట్రిక్ ఆమ్లం అన్నవాహికలోకి ప్రవేశిస్తుంది, తద్వారా గుండెల్లో మంట వస్తుంది.
• కాబోయే తల్లిలో ప్రొజెస్టెరాన్ స్థాయిలు పెరగడం వల్ల ప్రేగు కదలికలు కష్టంగా లేదా బాధాకరంగా మారవచ్చు, ఫలితంగా మలబద్దకం సంభవిస్తుంది. ఆహారంలో ఐరన్ సప్లిమెంట్స్ అధిక మోతాదులో ఉండటం వల్ల మలబద్దకం తీవ్రమవుతుంది.
• చాలా మంది గర్భిణీ స్త్రీలలో, గర్భధారణ హార్మోన్ల హెచ్చుతగ్గుల స్థాయి మెలనిన్ ఉత్పత్తికి అనేక చోట్ల చర్మం నల్లబడటానికి కారణమవుతుంది. సాధారణంగా, ముసుగు రూపంలో నుదిటి, ముక్కు మరియు బుగ్గల చుట్టూ చర్మం ముదురుతుంది. ఈ పరిస్థితిని 'గర్భం యొక్క ముసుగు' అని కూడా అంటారు.
• గర్భధారణ ఐదోనెలలో గర్భవతులకు ‘గర్భధారణ రక్తపోటు’ వచ్చే అవకాశం ఉంది, దీనివల్ల అధిక రక్తపోటు వస్తుంది. గర్భవతి శరీరంలో ఇప్పుడు రెండు జీవులకు రక్తం పంపింగ్ చేయడానికి గుండె బాధ్యత వహిస్తున్నందున, గర్భిణీ స్త్రీలు గుండె దడ మరియు గుండె రేటు పెరగడం వల్ల గుండె దడను కూడా అనుభవించవచ్చు.
• గర్భం యొక్క 5 వ నెలలో తెల్ల రక్త కణాలు లేదా ల్యూకోసైట్ల సంఖ్య పెరగవచ్చు, ఇది కొన్నిసార్లు తక్కువ హిమోగ్లోబిన్ లేదా రక్తహీనతకు దారితీస్తుంది, ఇది సాధారణ లక్షణం కాదు.

శరీరంలో ఈస్ట్రోజెన్ అధికంగా ఉండటం వల్ల చిగుళ్ళలో రక్తస్రావం జరిగి గర్భిణీల్లో చిగుళ్ల వాపు వస్తుంది.

గర్భధారణ 5 వ నెలలో, శిశువు యొక్క పెరుగుదల వేగంగా ఉంటుంది మరియు ఇది 6 నుండి 8 అంగుళాల పొడవు వరకు పెరుగుతుంది మరియు దీని బరువు 360 గ్రాములు ఉంటుంది. పిండం క్రింద చర్చించబడిన ఇతర మార్పులను కూడా పొందుతుంది.

• గర్భం యొక్క 5 వ నెలలో శిశువు యొక్క చర్మం “వెర్నిక్స్” అనేపేరుతో రక్షణ కవచం పూత ఏర్పడుతుంది. ఈ కవచం మందపాటిదిగా మరియు వెన్నలాగా (creamy) ఉంటుంది మరియు శిశువు యొక్క పెళుసైన చర్మాన్ని దాని చుట్టూ ఉన్న అమ్నియోటిక్ ద్రవం నుండి ఇది రక్షిస్తుంది.
• శిశువు యొక్క కండరాలు మరియు ఎముకలు దట్టంగా మారతాయి మరియు గర్భధారణ నెలలో చేతులు, కాలి, కాళ్ళు, చేతులు, వేళ్లు బాగా నిర్వచించబడతాయి 5. శిశువు యొక్క కనురెప్పలు, కనుబొమ్మలు, వెంట్రుకలు, చక్కటి జుట్టు, చెవులు మరియు గోర్లు కూడా ఏర్పడుతున్నాయి.
• గర్భస్థ శిశువు ఇప్పుడు నిక్కడం, నీల్గడం చేయగలదు, కొంచెం కళ్ళు తెరవగలదు, ఆవలించగలదు, బొటనవేలును నోటిలోకి దోపుకోగలదు. ఈ శిశువు తరువాతి దశలో తన్నడం లేదా మెలితిప్పడం వంటి మరింత స్పష్టమైన కదలికలను చూపవచ్చు.
• గర్భం యొక్క 5 వ నెలలో పిండం నిద్ర మరియు మేల్కొనే స్థిరమైన షెడ్యూల్ను అనుసరించగలదు. శిశువు యొక్క నిద్ర విధానం తల్లి నిద్ర మరియు మేల్కొనే చక్రానికి భిన్నంగా ఉంటుంది, ఇది ఆమె నిద్రకు భంగం కలిగిస్తుంది.
• గర్భధారణ ఐదోనెలలో ఉన్న శిశువు తనదైన ప్రత్యేకమైన వేలిముద్రలను అభివృద్ధి చేసుకునే అవకాశం ఉంది.
• శిశువు ఐదోనెల గర్భస్థ సమయంలో వినికిడి సామర్ధ్యాలను అభివృద్ధి చేసుకునే అవకాశం ఉంది మరియు బయటి శబ్దాలు శిశువుకు భంగం కలిగిస్తాయి.
• గర్భం యొక్క ఐదవ నెలలో శిశువు మెదడు మరింత అభివృద్ధి చెందుతుంది మరియు మరింత క్లిష్టంగా మారుతుంది. పిండంలో అంటువ్యాధులను ఎదుర్కోవటానికి దోహదం చేసే 18 వ వారం నాటికి శిశువు యొక్క రోగనిరోధక వ్యవస్థ కూడా పరిపక్వం చెందుతుంది.
• శిశువు 19 మరియు 20 వ వారంలోకి వెళుతున్నప్పుడు, నాడీ వ్యవస్థ పనిచేస్తుంది. శిశువు యొక్క తల స్థానం మారుతుంది మరియు శిశువులో కాంతికి సున్నితత్వం మరింత అభివృద్ధి చెందుతుంది.
• గర్భం యొక్క 5 వ నెల నాటికి శిశువు యొక్క రుచి మొగ్గలు (taste buds) పూర్తిగా అభివృద్ధి చెందుతాయి.

గర్భం దాల్చిన 5 వ నెలలో మహిళలు తమ ఆహారాన్ని చాలా జాగ్రత్తగా చూసుకోవాలి. శిశువు యొక్క అభివృద్ధికి ఈ కాలం చాలా ముఖ్యమైనది, ఎందుకంటే ఈ సమయంలో శిశువు వేగంగా పెరుగుతూ ఉంటుంది మరియు దాని అవయవాలు అభివృద్ధి చెందుతుంటాయి. శిశువుకు మరియు తల్లికి సరైన పోషకాహారం ఉండేలా చూడటం చాలా ముఖ్యం, తద్వారా వారు ఆరోగ్యంగా ఉంటారు మరియు ఎటువంటి సమస్యలు రావు. ఐదోనెల గర్భధారణ సమయంలో గర్భవతి ఆహారంలో చేర్చవలసిన వివిధ ఆహార పదార్థాలు క్రింద పేర్కొనబడ్డాయి.

ప్రోటీన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు

గర్భం యొక్క 5 వ నెలలో శిశువు వేగంగా పెరుగుతుంది, కాబట్టి శరీర ద్రవ్యరాశి అభివృద్ధి చెందడం చాలా అవసరం. మాంసకృత్తులలోని అమైనో ఆమ్లాలు శరీరం యొక్క నిర్మాణకణాలు (బిల్డింగ్ బ్లాక్స్) కాబట్టి ప్రోటీన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు శిశువు యొక్క సున్నితమైన శారీరక అభివృద్ధిని నిర్ధారిస్తాయి. పప్పుధాన్యాలు, తృణధాన్యాలు, విత్తనాలు, కాయలు, శెనగలు (చిక్‌పీస్), కాటేజ్ చీజ్ మరియు టోఫులు గర్భవతి ఆహారంలో చేర్చవలసిన సమృద్ధ పోషకాహార వనరులు.

కూరగాయలు మరియు పండ్లు

కూరగాయల్లో విటమిన్లు మరియు ఖనిజాల సమృద్ధిగా ఉంటాయి, అందువల్ల వాటిని మీ ఆహారంలో చేర్చడం చాలా అవసరం. కూరగాయలను తినడానికి ఉత్తమ మార్గం ఆయాతిని సలాడ్ల రూపంలో తినడమే. సోడియం ఎక్కువగా ఉండే సలాడ్ డ్రెస్సింగ్లుల్ని సేవించకూడదు. యాపిల్స్, పీచెస్, బేరి, అవోకాడోస్, కమలాలు వంటి పండ్లు కూడా ఫైబర్స్ మరియు ఇతర పోషకాలతో సమృద్ధిగా ఉంటాయి. గర్భం యొక్క 5 వ నెలలో పిండం సరైన అభివృద్ధికి అవసరమైన పోషకాలు అవసరం.

తృణధాన్యాలు(Whole grains)

తృణధాన్యాలు ఇనుము, మెగ్నీషియం, విటమిన్ ఇ మరియు విటమిన్ బి కాంప్లెక్స్ యొక్క గొప్ప వనరులు. ధాన్యం యొక్క మూడు భాగాలు, అనగా ఎండోస్పెర్మ్, పొట్టు (bran) మరియు మొలక బీజాలు గోధుమ ధాన్యాలలో చేర్చబడ్డాయి. అల్పాహారంలో తినే తృణధాన్యాలు, అట్టా పిండి, రొట్టె మొదలైనవి తృణధాన్యాల నుండి తయారవుతాయి.

ఐరన్ మరియు కాల్షియం

హిమోగ్లోబిన్, ఆక్సిజన్ కల్గిన వర్ణద్రవ్యం మరియు ఎర్ర రక్త కణాలలో ప్రధాన ప్రోటీన్ యొక్క ప్రధాన భాగం ఇనుము. హిమోగ్లోబిన్ శరీరమంతా ఆక్సిజన్‌ను కలిగి ఉంటుంది. గర్భధారణ సమయంలో, తల్లి శరీరంలో రక్తం మొత్తం రెట్టింపు అవుతుంది, దీనివల్ల అదనపు రక్తం కోసం ఎక్కువ హిమోగ్లోబిన్ తయారు చేయడానికి ఆమెకు ఎక్కువ ఇనుము అవసరం.

శిశువు అభివృద్ధి చెందుతున్న ఎముకలకు కాల్షియం అవసరం. పాలు, పెరుగు వంటి పాల ఆహారాలలో కాల్షియం పుష్కలంగా ఉంటుంది. ఒకవేళ తల్లి శాకాహారి లేదా లాక్టోస్ అసహనం కలిగి ఉంటే, కాల్షియం-బలవర్థకమైన సోమిల్క్, కాల్షియం కలిగిన టోఫు, సోయాబీన్స్, బ్రోకలీ, చైనీస్ క్యాబేజీ, ఓక్రా, బీన్స్, కాలే మొదలైన ఆహారాలు అవసరమైన మొత్తంలో కాల్షియంను అందించగలవు.

పెరిగిన ద్రవసేవనం

గర్భధారణ సమయంలో నీళ్లు బాగా తాగడం చాలా అవసరం. ఇది మలబద్ధకం మరియు మూత్ర మార్గ సంక్రమణను నివారించడానికి సహాయపడుతుంది, సాధారణంగా గర్భిణీ స్త్రీలు ఎదుర్కొనే రెండు రుగ్మతలేవంటే-మలబద్ధకం మరియు మూత్ర మార్గ సంక్రమణం. ద్రవాలు ఎక్కువగా తాగడం వల్ల శరీరం యొక్క నిర్విషీకరణకు సహాయపడుతుంది. సాదా నీటికి ప్రత్యామ్నాయాలలో చెరకు మరియు మామిడి వంటి తాజా రసాలు ఉన్నాయి, ఇందులో ఆరోగ్యకరమైన కార్బోహైడ్రేట్లు మరియు ఫైబర్ ఉంటాయి.

ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు

ఒమేగా-3 కొవ్వు ఆమ్లాల వంటి ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు 5 నెలల గర్భధారణ ఆహారంలో ఓ ముఖ్యమైన భాగం. 5 వ నెలలో తల్లి నుండి మావికి రక్త ప్రవాహం తగ్గుతున్నందున, ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులను మాత్రమే ఆహారంలో చేర్చడం చాలా ముఖ్యం అని ఒరెగాన్ హెల్త్ & సైన్స్ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన ఒక బృందం జర్నల్ ఆఫ్ ఎండోక్రినాలజీలో వివరించింది. సాల్మన్, ఆలివ్ ఆయిల్, వేరుశెనగ నూనె, పొద్దుతిరుగుడు నూనె, నువ్వుల నూనె, కనోలా నూనె, అవోకాడోస్, అనేక కాయలు మరియు విత్తనాల వంటి ఆహార పదార్థాలు ఒమేగా-3 కొవ్వు ఆమ్లాలకు వనరులు.

తగినంత నిష్పత్తిలో భోజనం తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. శరీరానికి అవసరమైన అన్ని పోషకాలను అందుకువిడనాడాలినేలా భోజన పథకాన్ని గర్భవతులు ఏర్పాటు చేయడం చాలా అవసరం. కెఫిన్, కార్బోనేటేడ్ పానీయాలు, సప్లిమెంట్స్ వంటి ఆహారాలు కృత్రిమ చక్కెర మరియు సింథటిక్ భాగాలను కలిగి ఉన్నందున వాటిని విసర్జించాలి మరియు ఇవి శిశువు అభివృద్ధికి ఆటంకం కలిగిస్తాయి. అలాగే, 5 వ గర్భధారణ నెలలో మద్యం మరియు ధూమపానాన్ని పూర్తిగా విడనాడాలి.

గర్భధారణ 5 వ నెలలో మహిళలు సాధారణంగా అలసట, వికారం, ఆయాసం, వివిధ రకాల శరీరాలలో ఎక్కువ నొప్పి, తిమ్మిరి మరియు కండరాల ఒత్తిడిని అనుభవిస్తారు. గర్భవతులు బరువు పెరగడం మొదలుపెడతారు మరియు అనేక శారీరక మార్పులకు లోనవుతారు కాబట్టి, క్రింద పేర్కొన్న వ్యాయామాలు శిశువుకు ఎటువంటి హాని కలిగించకుండా తల్లి ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి సహాయపడతాయి. 

నడక

గర్భధారణ ఐదో నెలలో నడవడం ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి సులభమైన మార్గం. అయితే, నెమ్మదిగా మరియు స్థిరంగా నడవండి మరియు పరిగెత్తకుండా ఉండండి. మీ శరీరమంతా రక్తం సరైన ప్రసరణకు సహాయపడటం, మీ జీవక్రియలను మెరుగుపరచడం, కండరాల బలహీనతల్ని లేదా శరీర తిమ్మిరి, ఆహార జీర్ణక్రియకు సహాయపడటం మరియు మలబద్దకాన్ని నివారించడం వంటి సమస్యలకు నడక సహాయపడుతుంది. నడక ఈ విధంగా, ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి మరియు నొప్పిలేకుండా గర్భం పొందటానికి అనేక విధాలుగా ఉపయోగపడుతుంది. నడకకు గర్భవతులు ఓ నిర్దిష్ట సమయాన్ని ఏర్పాటు చేసుకుని, అంటే ఉదయాన్నే లేదా సాయంత్రం చివరిలో, క్రమంగా నడకను సాగిస్తే గర్భవతులకు చాలా ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది.

ఉదర వ్యాయామాలు (Abdominal exercises)

గర్భం యొక్క ఐదవ నెలలో అభ్యసించే ఉదర వ్యాయామాలు ఉదరదండిక (rectus abdominis) లేదా మీ బొడ్డు ప్రాంతం యొక్క ఉపరితల కండరాలపై దృష్టి పెడతాయి. ఈ దశలో, ఈ ప్రాంతం చాలా వరకు విస్తరించవచ్చు మరియు మీ బొడ్డు విస్తరించినప్పుడు మరియు అక్కడ చర్మం కింద (fascia) అంటిపట్టుకొన్న తంతుయుత కణజాలంపై తగినంత ఒత్తిడిని కలిగిస్తుంది. అందువల్ల,  కొన్ని పొత్తికడుపు వ్యాయామాలు చేయడం ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది, ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి మరియు ఏదైనా నొప్పిని వదిలించుకోవడానికి సహాయపడుతుంది.ఇలాంటి ఉదర వ్యాయామాల్ని ప్రారంభించే ముందు సరైన శిక్షకుడిని సంప్రదించడం చాలా అవసరం.

ధ్యానం

యోగా వంటి ధ్యానాన్ని అభ్యసించడం గర్భధారణ నెలలో మహిళలకు ఉత్తమమైన సన్నాహక వ్యాయామం. సరైన బోధకుడి పర్యవేక్షణలో యోగాను సక్రమంగా చేసినప్పుడు అది మీ శరీరంలో చైతన్యం నింపగలదు, శక్తిని కూడా ఇస్తుంది. ఇది మీకు మరింత బలాన్ని ఇస్తుంది మరియు శరీరంలో నొప్పిని తొలగిస్తుంది. కుర్చీ భంగిమ, వక్రీకృత భంగిమ, యాంగిల్ పోజ్, ఒక కాలుతో పంది భంగిమ (ham’s pose), పర్వత భంగిమ, సీతాకోకచిలుక భంగిమ, కర్ర భంగిమ, ప్రాణాయామం మొదలైన వివిధ రకాల యోగాసనాలున్నాయి, వీటిని గర్భవతులు తమ ఐదవ నెలలో సాధన చేయవచ్చు. అయితే, మీరు ఈ దశలో అభ్యాసం (ప్రాక్టీస్) చేయవలసిన యోగా వ్యాయామం గురించి మీ వైద్యుడితో సంప్రదించి సలహా తీసుకోవాలి.

(మరింత చదవండి: అనులో విలోమాల ప్రయోజనాలు)

గర్భవతికి ఐదవ నెలలో చేయవలసిన పరీక్షలలో ఈ క్రిందివి ఉన్నాయి:

• ముల్టీపుల్ మార్కర్ పరీక్షలు (Multiple marker tests): డౌన్స్ సిండ్రోమ్ మరియు ట్రిసోమి వంటి స్పినా బిఫిడా మరియు క్రోమోజోమల్ రుగ్మతల వంటి నరాల ట్యూబ్‌లోని లోపాలను గుర్తించడానికి ఈ రక్త పరీక్షను  15 నుండి 20 వారాల మధ్య గర్భవతికి జరుగుతుంది. మంచి ఖచ్చితత్వం కోసం ఈ పరీక్ష ఫలితాలను మునుపటి వాటితో కలిపి చేయవచ్చు.
• అల్ట్రాసౌండ్: శిశువు యొక్క శరీర నిర్మాణాన్ని పరిశీలించడానికి మరియు అభివృద్ధి సాధారణమని నిర్ధారించడానికి రెండవ త్రైమాసికంలో చాలా అల్ట్రాసౌండ్లు 18 నుండి 20 వారాల మధ్య జరుగుతాయి. అధిక-ప్రమాదం ఉన్న గర్భధారణ ఉన్న మహిళలు తరచుగా వారి రెండవ త్రైమాసికంలో చాలా అల్ట్రాసౌండ్లను చేయించుకోవడం  జరుగుతుంది.
• గ్లూకోజ్ స్క్రీనింగ్: కొంతమంది మహిళల్లో గర్భధారణ సమయంలో వచ్చే స్వల్పకాలిక చక్కెరవ్యాధి (డయాబెటిస్) లేదా గర్భధారణ మధుమేహాన్నిఈ గ్లూకోజ్  స్క్రీనింగ్ పరీక్ష తనిఖీ చేస్తుంది. గర్భవతుల్లో చక్కెరవ్యాధి రుగ్మతను రోగ నిర్ధారణ    లేదా చికిత్స చేయకపోతే ఇది శిశువుకు ఆరోగ్య సమస్యలను కలిగిస్తుంది ఈ పరీక్ష చాలా ముఖ్యం. ఇది సాధారణంగా 24 నుండి 28 వారాలలో జరుగుతుంది, కాని స్త్రీకి గర్భధారణ మధుమేహం వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటే ఈ పరీక్షను ముందుగానే చేయవచ్చు.
• అమ్నియోసెంటెసిస్ (Amniocentesis): ఈ పరీక్ష శిశువును చుట్టుముట్టి ఉండే అమ్నియోటిక్ ద్రవం యొక్క నమూనాను తీసుకుంటుంది మరియు క్రోమోజోమ్ రుగ్మతలు, జన్యుపరమైన సమస్యలు మరియు న్యూరల్ ట్యూబ్ (నరాల) లోపాలు వంటి సమస్యల సంకేతాలను తనిఖీ చేస్తుంది. ఈ రుగ్మతలతో బిడ్డ పుట్టే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉన్న గర్భవతి మహిళల్లో ఈ పరీక్ష సాధారణంగా 15 నుండి 20 వారాల మధ్య జరుగుతుంది.
• పెర్క్యుటేనియస్అమ్బలికల్ బ్లడ్ శాంప్లింగ్ (Percutaneous umbilical blood sampling): ఈ పరీక్షను కార్డోసెంటెసిస్, పిండం రక్త నమూనా లేదా బొడ్డు సిర నమూనా అని కూడా పిలుస్తారు. పిండంలోని రుగ్మతలను గుర్తించడానికి ఇది బొడ్డు తాడు నుండి నేరుగా పిండం రక్తాన్ని పరిశీలిస్తుంది. పైన పేర్కొన్న పరీక్షల ఫలితాలు నిశ్చయంగా లేనప్పుడు ఇది సాధారణంగా 18 వారాల గర్భం తర్వాత జరుగుతుంది.

గర్భవతి ఐదో నెలలో ఇవ్వవలసిన టీకాలు క్రింద పేర్కొంటున్నాం.

ఇన్ఫ్లుఎంజా వ్యాక్సిన్

గర్భధారణ సమయంలో, రోగనిరోధక వ్యవస్థ, గుండె మరియు ఊపిరితిత్తులలో మార్పులు ఉంటాయి, ఇది గర్భిణీ స్త్రీలను తీవ్రమైన అనారోగ్యానికి గురి చేస్తుంది మరియు ఇన్ఫ్లుఎంజా వ్యాధి రావడంవల్ల మరణం కూడా సంభవించవచ్చు. గర్భధారణ సమయంలో ఇన్ఫ్లుఎంజా సంక్రమణవల్ల పిండానికి తీవ్రమైన సమస్యల్ని కల్గించగల   ఎక్కువ అవకాశం ఉంది, నెలలు నిండకుండానే పురిటి నొప్పులు వచ్చి ప్రసవం కావడం కూడా జరగొచ్చు. గర్భం యొక్క రెండవ మరియు మూడవ త్రైమాసికంలో మహిళలు ఇన్ఫ్లుఎంజా సంక్రమణకు గురయ్యే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. అందువల్ల, ఇన్ఫ్లుఎంజా సీజన్లో గర్భిణీ స్త్రీలకు క్రియారహిత ఇన్ఫ్లుఎంజా వ్యాక్సిన్ (inactivated influenza vaccine) ను ఇప్పించడాన్ని సిఫార్సు చేయబడింది.

చేయాల్సినవి లేదా విధులు

• మీ 5 నెలల గర్భధారణ ఆహారంలో బ్రోకలీ, నారింజ, టమోటాలు వంటి ఆహారాన్ని చేర్చండి, అది మీకు తగినంత విటమిన్ సి ని అందిస్తుంది.
• ఖర్జూరాలు, బాదం, పిస్తా, అక్రోట్ల వంటి ఎండిన పండ్లను తినండి. (అక్రోట్ కాయలు కొండగోగు-రేల చెట్టు నుండి లభిస్తాయి).
• మలబద్దకంతో పోరాడటానికి మీ ఆహారంలో తగినంత పీచుపదార్థాలు కల్గిన (ఫైబర్‌) ఆహారాల్ని చేర్చండి. ఫైబర్ అధికంగా ఉండే ఆహారం మూలవ్యాధి లేక మొలల (హేమోరాయిడ్లను) వ్యాధిని నివారించడంలో సహాయపడుతుంది.
• పెరుగుతున్నగర్భంతో, కూర్చోవడానికి మరియు నిలబడటానికి సరైన భంగిమలను పాటించడం చాలా ముఖ్యం. గర్భధారణ సమయంలో సరైన కూర్చునే మరియు నిల్చునే భంగిమ రానున్న ప్రసవ నొప్పులను తగ్గించడానికి సహాయపడుతుంది.
• రొమ్ముల క్రింద, చంకల కింద (అండర్ ఆర్మ్స్) లేదా గజ్జ ప్రాంతంలో కనిపించే దద్దుర్ల (rashes)ను ఎదుర్కోవటానికి, తరచుగా చన్నీటి స్నానం చేయండి. గర్భధారణ సమయంలో సౌకర్యవంతమైన, వదులుగా ఉండే నూలు (cotton) దుస్తులు ధరించడం కూడా సహాయపడుతుంది.
• రక్త ప్రసరణను మెరుగుపరచడానికి మరియు తిమ్మిరి మరియు నొప్పులను నివారించడానికి, ఎక్కువసేపు కూర్చోవడం లేదా నిలబడటం మానుకోండి. ఓ క్రమమైన వ్యవధిలో లేచి కొంచెం చుట్టూ తిరగండి.
• గర్భధారణ సమయంలో తగినంత విశ్రాంతి తీసుకోవడం మరియు బాగా నిద్రపోవడం గర్భధారణ సంబంధిత ఒత్తిడి మరియు అలసటను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. గర్భధారణ సమయంలో ఉత్తేజాన్ని కల్గించే అల్ప నిద్ర (పవర్ న్యాప్స్‌) లు పాటించడం మంచిది. మిమ్మల్ని మీరు శ్రమ పెట్టుకోవడాన్ని మానుకోండి.
• ఆకుపచ్చ ఆకు కూరలు మరియు పండ్లతో సహా సమతుల్య మరియు పోషకమైన ఆహారాన్ని తీసుకోవడం గర్భధారణ సమయంలో మిమ్మల్ని శక్తివంతం చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
• విస్తరిస్తున్న గర్భం గర్భవతి నిద్ర స్థితిని (స్థానాలను) అసౌకర్యంగా మారుస్తుంది. అలాంటపుడు వారు ఎడమ వైపు తిరిగి నిద్రించాలి. కాళ్ళ మధ్య శాండ్విచ్ చేసిన గర్భధారణ దిండు (pregnancy pillow) కొంత సౌకర్యాన్ని అందించవచ్చు. 

నిషేధాలు (చేయకూడనివి)

• గర్భధారణ సమయంలో జంక్ ఫుడ్ నుండి దూరంగా ఉండండి ఎందుకంటే ఇది పొట్టలో పుండ్లు మరియు వికారం కలిగిస్తుంది. మీరు వేయించిన ఆహారం, స్వీట్లు తీసుకోవడం కూడా పరిమితం చేయండి.
• గర్భధారణ సమయంలో, యూరినరీ ఇన్ఫెక్షన్ వచ్చే ప్రమాదం ఉంది. కాబట్టి, మూత్ర విసర్జన ఆలస్యం చేయకుండా ప్రయత్నించండి.
• మంచం నుండి అకస్మాత్తుగా లేవడం లేదా కూర్చున్న స్థానం మైకము మరియు మూర్ఛకు కారణం కావచ్చు.
• 5 వ నెల గర్భధారణ సమయంలో, మీ ఆకలి పెరిగే అవకాశం ఉంది. కాబట్టి అనవసరమైన బరువు పెరగకుండా జాగ్రత్త వహించండి. అనారోగ్యం తెచ్చి పెట్టే కోరికలు మరియు అల్పాహారం పట్ల మితిమీరిన కోరిక నుండి మిమ్మల్ని మీరు ఆపుకోండి.