बोनमॅरो ट्रान्सप्लांट (बोनमॅरो ट्रान्सप्लांट) - Bone marrow transplant in Marathi

बोनमॅरो ट्रान्सप्लांट म्हणजे काय?

बोनमॅरो ट्रान्सप्लंट (बीएमटी), याला स्टेम सेल ट्रान्सप्लांट असेही म्हणतात, ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये अकार्यक्षम स्टेम सेल्स किंवा बोनमॅरोला निरोगी पेशी असलेल्या व्यक्तींकडून प्राप्त केले जाते. बोनमॅरो हा प्रत्येक हाडांच्या स्पॉन्जी टिश्यूमध्ये असतो आणि स्टेम पेशी अस्थिमज्जाचा घटक असतात, जे लाल रक्त पेशी, पांढर्या रक्त पेशी आणि प्लेटलेट तयार करण्यासाठी आवश्यक असते.

2014 मध्ये केलेल्या एका अभ्यासानुसार, बीएमटी प्रकल्पाची किंमत इतर देशांच्या तुलनेत भारतात कमी आहे आणि सामान यशा चे प्रमाण आहे.

हे का केले जाते?

लक्षणें हे वैयक्तिकरित्या भिन्न आणि मूलभूत कारणांवर अवलंबून असतात. बीएमटीच्या आधी व्यक्तींमध्ये दिसून येणारे सामान्य लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत:

• अशक्तपणा.
• डिप्रेशन (उदासीनता).
• वेदना.
• मळमळ होणे.
• अस्वस्थता.
• कमी झोप येणे.
• कमी भूख लागणे.
• श्वास घ्यायला त्रास होणे.
• हात संवेदनाशून्य होणे.
• त्वचा आणि नखांमध्ये बदल.
• तोंडात सूज किंवा अल्सर.
• सहज जखम होणे.
• सतत इन्फेक्शन होणे.
• ॲनेमिया.

त्याची गरज कोणाला आहे?

खालील रोगाच्या परिस्थिती किंवा विकार असलेल्या व्यक्तींना बीएमटीची आवश्यकता असू शकतेः

• ल्युकेमिया, लिम्फोमा आणि मायलोमा सारखे कॅन्सर.
• ॲप्लास्टिक ॲनॅमिया.
• थॅलेसेमिया
• सिकल सेल रोग.
• सॉलिड ट्यूमर्स.
• इतर रोगांची परिस्थिती आपल्या रोग प्रतिकारशक्तीवर परिणाम करू करतात (ज्यांचे कार्य आपल्या शरीराचे संरक्षण आहे).

ते कसे केले जाते?

बीएमटीच्या आधी, डॉक्टर रक्त तपासणी करून रक्त पेशींची गणना निर्धारित करतील. याव्यतिरिक्त, बीएमटीच्या गरजांची पुष्टी करण्यासाठी हृदय चाचणी, फुफ्फुसांच्या चाचण्या आणि बायोप्सी (जेथे हाडांमधून टिशू घेण्यात येते आणि असामान्यता पाळली पाहिली जाते) केली जाऊ शकते.

ॲनेस्थेसिया अंतर्गत, हाडांवरील स्पॉन्जी टिश्यू सुईच्या सहाय्याने योग्य दात्याकडून गोळा केले जाते. प्रसुतीच्यादरम्यान उंबिलिकल कॉर्डमधून गोळा केलेले स्टेम सेल्स हे भविष्यात त्या बाळाला ट्रान्सप्लांट करण्यात मदत करू शकतात. एक निरोगी दाता एका दिवसात ही हॉस्पिटल सोडू शकतो आणि आठवड्यातून कार्यप्रणाली पुन्हा सुरू करू शकतो.

बीएमटीच्या आधी, तुम्हाला केमोथेरपीचे औषधे  आणि रेडिएशन च्या मदतीने बोनमॅरो मधील अकार्यक्षम पेशी नष्ट करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते. हे दानकर्ताकडून अनावश्यक पेशी नाकारण्यास देखील मदत करते.

बीएमटी एक शस्त्रक्रिया नाही आणि रक्त संक्रमणासारखेच आहे. स्टेम सेल्स शिरांमध्ये स्थलांतरित होतात आणि पेशी हाडांमध्ये प्रवास करून रक्त पेशी तयार करतात. रक्त पेशींच्या उत्पादनास उत्तेजन देणारे वाढ घटक देखील इंजेक्टेड असतात. नियमितपणे रक्ताची तपासणी करून बीएमटीची  पुष्टी करण्यात येते.

1. University of Rochester Medical Center. Blood and Marrow Stem Cell Transplantation. Rochester, NY; [Internet]
2. R. E. Hardy. Bone marrow transplantation: a review.. J Natl Med Assoc. 1989 May; 81(5): 518–523. PMID: 2664196
3. Sanjeev Kumar Sharma et al. Cost of Hematopoietic Stem Cell Transplantation in India. Mediterr J Hematol Infect Dis. 2014; 6(1): e2014046. PMID: 25045454
4. Ozlem Ovayolu el al. Symptoms and Quality of Life: Before and after stem cell transplantation in cancer. Pak J Med Sci. 2013 May-Jun; 29(3): 803–808. PMID: 24353632
5. The Johns Hopkins University. Blood and Bone Marrow. Johns Hopkins Health System; [Internet]