యోనివాపు - Vaginitis in Telugu

యోని స్త్రీ పునరుత్పత్తి వ్యవస్థలో ఒక భాగం. ఆంగ్లపదం vaginitis (వాజినిటీస్) యోనివాపు పదానికి పర్యాయ పదం. వాజినిటీస్ అర్థం యోని యొక్క మంట లేదా వాపు అని. కాబట్టి, యోనివాపు అంటే యోని యొక్క వాపు లేక మంట. యోని మరియు ప్రక్కనే ఉన్న యోనిపెదాల భాగంలో అసాధారణమైన దుర్వాసన, యోని ఉత్సర్గతో చికాకు, మంట లేదా దురద అనుభూతిని ఈ రుగ్మత కలిగిస్తుంది.

ఇది ప్రధానంగా యోని యొక్క సాధారణ pH లో (ఆమ్లతలో) మార్పుల వలన సంభవిస్తుంది, ఇది యోని యొక్క సన్నని పొర లేదా లైనింగ్ (శ్లేష్మం) పై ఉండే సాధారణ సూక్ష్మజీవులకు భంగం కలిగిస్తుంది. వ్యాధికారక సూక్ష్మజీవులు లేదా సన్నిహిత-సంరక్షణ ఉత్పత్తులకు ప్రతికూల ప్రతిచర్య కారణంగా యోని pH లో అసాధారణ మార్పు సంభవించవచ్చు. పునరుత్పత్తి వయస్సు గల స్త్రీలలో, ముఖ్యంగా లైంగికంగా చురుకుగా ఉన్నవారిలో యోనివాపు చాలా సాధారణ రుగ్మత. భారతదేశంలో, యోనివాపు ఉన్న మహిళల్లో 30% మందికి యోనిస్రావం ఉంటుంది.

తరచుగా, ఏ రకమైన యోనివాపు అయినా దాని సాధారణ లక్షణాలు ఇలా ఉంటాయి:

• వాపు
  యోని వాపెక్కడం (swelling) అనేది యోనివాపు రుగ్మత యొక్క సాధారణ లక్షణం. యోని పెదవుల (vulva) ప్రమేయం ఉంటే, అప్పుడు యోని పెదవులు యోని పైభాగం (vulvar) వాపు కూడా ఉంటుంది.
• మూత్రవిసర్జనదోషం లేక నీరు చురుకు (Dysuria)
  కొంతమంది మహిళల్లో తరచుగా బాధాకరమైన మూత్రవిసర్జన ఉండవచ్చు.
• దురద
  యోనిలో మరియు చుట్టుపక్కల తీవ్రమైన దురద యోనివాపు రుగ్మతలో సాధారణం.
• ఎర్రగా మారుతుంది
  యోని ఉపరితలం (vulvar)  ప్రాంతం చుట్టూ ఎరుపుదేలుతుంది.
• అసాధారణమైన యోనిస్రావం
  అన్ని రకాల యోనివాపు రుగ్మతల్లో అసాధారణమైన యోనిస్రావం మహిళల్లో కనిపించే ఫిర్యాదు.
• బాధాకరమైన లేదా అసౌకర్య సంభోగం
  లైంగిక సంపర్కం సమయంలో నొప్పి అనేది యోనివాపు ఉన్న మహిళల నుండి వచ్చే ఫిర్యాదు కావచ్చు.

కారణాలు

యోని వాపు లేదా మంట క్రింద పేర్కొన్న ఏవైనా కారకాల వల్ల సంభవించవచ్చు:

• ఇన్ఫెక్షన్ (సంక్రమణం లేదా అంటువ్యాధి) 
  మాసిన లోదుస్తులు మరియు నెలవారీ వ్యవధిలో వస్త్రం వాడటం వంటి అపరిశుభ్రమైన పరిస్థితుల కారణంగా బ్యాక్టీరియా, శిలీంధ్రాలు లేదా పరాన్నజీవులు వంటి హానికరమైన సూక్ష్మజీవుల యోనిపై దాడి చేయడం జరుగుతుంది. హెచ్‌ఐవి-ఎయిడ్స్‌ వంటి పేలవమైన రోగనిరోధక శక్తి, అతిగా శుభ్రపరచడం వల్ల యోని యొక్క ఆమ్లత (పిహెచ్‌)లో  అసమతుల్యత, మరియు రుతువిరతి తర్వాత తగ్గిన ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలు అంటువ్యాధులు లేదా సంక్రమణలు ఈ సహభోజి సూక్ష్మజీవులతోపాటు పెరగడం సంభవిస్తుంది. ఈ ప్రారంభ బ్యాక్టీరియాతో సంక్రమణ. కొన్నిసార్లు, ఇది రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వ్యాధికారక కారకాల వల్ల మిశ్రమ సంక్రమణ కావచ్చు. చాలా అంటువ్యాధులలో లక్షణాలు ఒకేలా ఉంటాయి, కాని యోని ఉత్సర్గ రంగు భిన్నంగా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ, అనేక సార్లు యోనిస్రావం ఉండకపోవచ్చు. కింద తెల్పిన ఈ మూడు ఇన్ఫెక్షన్లలో ఎదో ఒకదాని  కారణంగా యోని ఉత్సర్గ కేసులలో 90% సంభవిస్తాయి:
  • కాండిడియాసిస్ (Candidiasis)
    ఇది ఈస్ట్ ‘కాండిడా అల్బికాన్స్’ వల్ల కలిగే ఒక రకమైన ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ లేక శిలీంధ్ర అంటువ్యాధి. ఇది తెలుపు రంగు యోని ఉత్సర్గ మరియు యోని లోపల తెలుపు పత్తి లాంటి పెరుగుదలతో కూడుకుని ఉంటుంది.
  • బాక్టీరియల్ వాజైనోసిస్ (Bacterial vaginosis)
    ఇ. కోలి వంటి బ్యాక్టీరియాల వల్ల కలిగే యోని వాపును “బాక్టీరియల్ వాజైనోసిస్” అంటారు. ఇది సాధారణంగా బూడిద రంగుతో కూడిన యోనిస్రావంగా ఉంటుంది.
  • ట్రికోమోనియాసిస్ (Trichomoniasis)
    ఇది పరాన్నజీవి ‘ట్రైకోమోనాస్ యోనిలిస్’ వల్ల కలిగే యోనివాపు; అందుకే దీనికీ పేరు. ఇది సాధారణంగా పసుపు-ఆకుపచ్చ రంగు యోనిస్రావంగా ఉంటుంది.
• హార్మోన్ల అసమతుల్యత
  చిన్నవయసు బాలికలలో (యుక్తవయస్సుకు ముందు) మరియు రుతుక్రమం ఆగిన మహిళల్లో, ఈస్ట్రోజెన్ హార్మోన్ల లోపం ఉంటుంది. ఈ హార్మోన్ యోని లైనింగ్ ద్వారా లాక్టోబాసిల్లస్ వంటి ఆరోగ్యకరమైన బ్యాక్టీరియాకు ఆహార పదార్ధమైన గ్లైకోజెన్ ఉత్పత్తికి బాధ్యత వహిస్తుంది. అందువల్ల, ఈస్ట్రోజెన్ స్రావం లేకపోవడం వల్ల ఆరోగ్యకరమైన బ్యాక్టీరియా పెరుగుతుంది మరియు యోని ప్రాంతం యొక్క పెరిగిన పిహెచ్ యోనివాపు రావడానికి కారణమవుతుంది.
• లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులు (ఎస్టీడీలు)
  లైంగిక కార్యకలాపాల సమయంలో ఒక వ్యక్తి నుండి మరొకరికి వ్యాపించే వ్యాధులను ‘లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులు’ అంటారు. ఇవి బాక్టీరియల్, ఫంగల్ మరియు ప్రోటోజోల్ మూలం యొక్క వ్యాధులు కావచ్చు. గనేరియా, క్లామిడియా, హెర్పెస్, సిఫిలిస్ మరియు హెచ్ఐవి ఉదాహరణలు. ఇవి సోకిన మగ భాగస్వామి నుండి స్త్రీ భాగస్వామికి వ్యాప్తి చెందుతాయి, అలాగే ఇవి సోకిన ఆడ భాగస్వామి నుండి మగభాగస్వామికి అంటుతాయి. అటువంటి సందర్భాలలో పునరావృత రేటు ఎక్కువగా ఉంటుంది.
• రసాయన-ఆధారిత ఉత్పత్తుల వాడకం
  క్రీమ్‌లు, స్పెర్మిసైడల్ జెల్లీ, కండోమ్‌లు, ఇంట్రాటూరైన్ పరికరాలు మరియు ఇతర గర్భనిరోధక పద్ధతులు మరియు గర్భాశయ ప్రోలాప్స్ ఉన్న మహిళల్లో ఉపయోగించే రింగ్ ప్యూసరీకి సున్నితత్వం లేదా ప్రతికూల ప్రతిచర్యకు దారితీస్తుంది, ఇది యోని వాపు మరియు యోని ఎరుపుదేలడానికి కారణమవుతుంది, ఇది అదనపు లేదా సూపర్‌ఇన్‌ఫెక్షన్ కారణంగా మరింత తీవ్రమవుతుంది.
• మందులు
  క్యాన్సర్ కెమోథెరపీలో ఉపయోగించే ఇమ్యునోసప్రెసెంట్స్ వంటి కొన్ని మందులు, అవయవ మార్పిడి లేదా రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్ తరువాత, యోనివాపును  దుష్ప్రభావంగా కలిగిస్తాయి.

యోనివాపును నివారించడానికి, పరిగణించవలసిన కొన్ని ముఖ్యమైన అంశాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

పరిశుభ్రత

పునరుత్పత్తి వయస్సు గల స్త్రీలు కింద సూచించిన మేరకు శుభ్రతను కాపాడుకోవాలి

• స్నానం చేయడం ద్వారా యోని మరియు చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలను శుభ్రంగా ఉంచడం ద్వారా సరైన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.
• బట్ట (వస్త్రం) క్రిమిరహితం చేయబడనందున (బ్యాక్టీరియా లేనిది) మరియు బట్ట  సంక్రమణను వ్యాప్తి చేస్తుంది కాబట్టి, ముట్టు కాలాల్లో వస్త్రానికి బదులుగా శానిటరీ ప్యాడ్లు లేదా టాంపోన్లను ఉపయోగించడం.
• తక్కువ రక్తస్రావం ఉన్నప్పటికీ, ప్రతి 3-6 గంటలలో శానిటరీ ప్యాడ్లు లేదా టాంపోన్లను మార్చడం.
• స్నానం చేసేటప్పుడు రోజుకు ఒకసారి మాత్రమే పిహెచ్ సమతుల్య లేదా తేలికపాటి సబ్బు మరియు నీటితో మీ యోని,దాని ఉపరితలాన్ని (vulvar), ప్రక్క భాగాన్ని బాగా కడగడం. అతిగా శుభ్రపరచడం వల్ల చికాకు మరియు వాపు వస్తుంది.
• మూత్ర మార్గము ద్వారా వ్యాధికారక సంక్రమణను నివారించడానికి లైంగిక సంపర్కానికి ముందు మరియు తరువాత మీ మూత్రాశయాన్ని ఖాళీ చేయడం. తాకడం ద్వారా సంక్రమణ వ్యాప్తి చెందకుండా ఉండటానికి ఇద్దరు భాగస్వాములు చేతులు కడుక్కోవాలి.
• శుభ్రమైన లోదుస్తులను ఉపయోగించడం మరియు వాటిని క్రమం తప్పకుండా మార్చడం.
• లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులను నివారించడానికి భాగస్వామి కూడా పరిశుభ్రతను పాటించేలా చూసుకోవాలి.

వైద్య పరికరాలు మరియు ఉత్పత్తులను జాగ్రత్తగా వాడటం

• వైద్య పరికరాలు మరియు ఉత్పత్తులను ఉపయోగించే ముందు వాటి గురించిన సరైన జ్ఞానం చాలా ముఖ్యం.
• కండోమ్‌లను ఉపయోగించే ముందు, ఆడ భాగస్వామిలో రబ్బరు పాలు లేదా కందెన (కండోమ్ తయారీలో ఉపయోగిస్తారు) అలెర్జీలను తనిఖీ చేయాలి.
• స్పెర్మిసైడల్ జెల్లీలు మరియు సారాంశాలు కూడా యోని ఎరుపుదేలడం , దురద మరియు వాపుకు కారణమవుతాయి. అందువల్ల, రెగ్యులర్ వాడకానికి ముందు ఉత్పత్తులను పరీక్షించడం మరియు స్త్రీ వైద్య నిపుణుడి  (గైనకాలజిస్ట్) యొక్క సంప్రదింపులు లేకుండా ఈ ఉత్పత్తులను ఉపయోగించకుండా ఉండడం మంచిది.
• ఉత్పత్తి లేబుల్‌పై ఉత్పత్తి సమాచారం, జాగ్రత్తలు మరియు వ్యతిరేక సూచనలను ఎల్లప్పుడూ పూర్తిగా చదవండి.

ఏకస్వామ్య సంబంధం(Monogamous relationship)

చాలా సార్లు, చాలామంది లైంగిక భాగస్వాముల వల్ల లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులు (ఎస్టీడీలు) సంభవిస్తాయి. ఒకే భాగస్వామితో సన్నిహిత సంబంధాలు కొనసాగించడం ఎస్టీడీలను నివారించడంలో సహాయపడుతుంది.

యోని pH ను నిర్వహించడం

కఠినమైన సబ్బుల వాడకాన్ని నివారించాలి మరియు యోని ఆమ్లతను (పిహెచ్‌ను) ప్రభావితం చేయని తేలికపాటి సబ్బులు బదులుగా వాడాలి. జననేంద్రియ (సన్నిహిత) ప్రాంతాన్ని కడగడానికి ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన మరియు వైద్యపరంగా పరీక్షించిన ద్రవ సబ్బుల వాడకాన్ని పరిగణించాలి.

రోగనిర్ధారణ సాధారణంగా వైద్య (క్లినికల్) లక్షణాలు మరియు సంకేతాల ఆధారంగా చేయబడుతుంది. ఇది ఉన్నప్పటికీ కారణం తెలియకపోతే లేదా చికిత్స రుగ్మతను పరిష్కరించకపోతే మాత్రమే మరిన్ని పరీక్షలు అవసరం అవుతాయి.

• యోనిఉత్సర్గపు దృశ్యమాన అంచనా (Visual assessment of discharge)
  మీ డాక్టర్ యొక్క దృశ్యమాధ్యమ పరీక్ష (విజువల్ అబ్జర్వేషన్) మరియు పరీక్షలు యోనివాపు నిర్ధారణను నిర్ధారించగలవు.
• మైక్రోస్కోపిక్ పరీక్ష (Microscopic examination)
  యోనివాపు యొక్క కారణం తెలియకపోయినప్పుడు, యోని ఉత్సర్గ యొక్క నమూనాను సేకరించడానికి యోనిలోకి శుభ్రమైన పత్తిని లోనికి జొనిపి నమూనా తీసుకుంటారు. జీవి యొక్క రకాన్ని (బ్యాక్టీరియా, ఫంగస్ లేదా పరాన్నజీవి అయినా) నిర్ధారించడానికి ఈ నమూనాను సూక్ష్మదర్శిని క్రింద గమనించవచ్చు.
• సాగు (Culture)
  మీ వైద్యుడు ఫంగల్ ఇన్‌ఫెక్షన్‌ను అనుమానించినా, పరీక్ష (వైద్యపరంగా లేదా సూక్ష్మదర్శిని) నిర్ధారణను నిర్ధారించకపోతే, ప్రయోగశాలలోని సూక్ష్మజీవుల సాగును ఒక ఉపరితలంపై పెరగడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. తగినంత పెరుగుదల కనిపించిన తర్వాత, దానిని సూక్ష్మదర్శిని క్రింద పరిశీలిస్తారు.
• డిఎన్ఏ ప్రోబ్ పరీక్ష
  ఇదొక డిఎన్ఏ - ఆధారిత అధ్యయనం, ఇది మైక్రోస్కోపిక్ పరీక్షతో సమానంగా ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది. చికిత్సకు స్పందించని సంక్లిష్టమైన యోనివాపు, మరియు గోనోరియా, క్లామిడియా, కాండిడా, ట్రైకోమోనాస్ మరియు మరిన్ని అంటువ్యాధుల నిర్ధారణను నిర్ధారించడంలో ఇది సహాయపడుతుంది.

పునరుత్పత్తి వ్యవస్థకు సంబంధించిన సమస్యలను మీ వైద్యుడితో చర్చించుకోవడానికి ఎప్పుడూ వెనుకాడవద్దు. చాలా సార్లు, పునరుత్పత్తి అవయవాలలో ఏదైనా అసౌకర్యం లేదా సంక్రమణకు వైద్యుడిని సంప్రదించడానికి వెనుకాడే జంటలలో లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులు పునరావృతమవుతాయి.

మీరు యోనివాపుతో బాధపడుతుంటే అనుసరించాల్సిన కొన్ని ప్రాథమిక విషయాలు:

• పరిశీలన
  పైన పేర్కొన్న ఏవైనా లక్షణాలను మీరు గమనిస్తే, ఈ లక్షణాలకు ఏ మార్పు వచ్చిందో మొదట గమనించండి.
• యాంటిబయాటిక్స్
  సంక్రమణ కారణంగా మీకు యోనివాపు ఉన్నట్లు నిర్ధారణ అయినప్పుడు, ప్రత్యేకమైన ఇన్ఫెక్షన్ల కోసం యాంటీమైక్రోబయాల్స్ యొక్క స్థానిక అనువర్తనం మీ వైద్యుడు క్రీములు లేదా యోనిలో ఉంచే మందు గుళికల (లేదా ప్యూసరీల) రూపంలో సూచిస్తారు. ప్యూసరీస్ లేక యోని మాత్రలు, వీటిని యోని లోపల ప్లంగర్ అనే పరికరాన్ని ఉపయోగించి ఉంచుతారు. పునరావృత సందర్భాల్లో, నోటి ద్వారా తీసుకునే యాంటీమైక్రోబయాల్స్ ప్రారంభించబడవచ్చు.
  లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధుల విషయంలో, యాంటీబయాటిక్స్‌తో భాగస్వాములైన ఇద్దరికీ చికిత్స పునరావృతం లేదా సంక్రమణ వ్యాప్తిని ఆపమని సలహా ఇస్తారు.

జీవనశైలి నిర్వహణ

యోనివాపు చికిత్సలో జీవనశైలి మార్పులు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. ఆ జీవనశైలి మార్పుల్లో కింద పేర్కొన్నవి ఉంటాయి:

• శారీరక సంబంధాన్ని నివారించండి
  లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధి కారణంగా యోనివాపు విషయంలో, మీరు సంక్రమణ నుండి పూర్తిగా నయమయ్యే వరకు మీ భాగస్వామితో శారీరక సంబంధాన్ని నివారించండి, లేకపోతే అది మీ భాగస్వామికి వ్యాప్తి చెందుతుంది. భాగస్వామికి సంక్రమణ ఉందో లేదో తనిఖీ చేయడానికి ఏకకాలంలో తనిఖీ మరియు చికిత్స అవసరం.
• పరిశుభ్రత పాటించడం
  సన్నిహిత ప్రాంతాన్ని (intimate area) లేదా జననేంద్రియ భాగాన్ని శుభ్రంగా ఉంచడం సంక్రమణను వేగంగా తగ్గించడానికి సహాయపడుతుంది మరియు సంక్రమణ ప్రమాదాన్ని మరింత దూరం చేస్తుంది.
• అలెర్జీ కారకాలను నివారించండి
  అలెర్జీ ఉత్పత్తుల వాడకాన్ని నివారించాలి. జననేంద్రియ భాగానికి మందు రాసే ముందు మీ తొడ లోపలి భాగంలో ఓ చిన్న మొత్తంలో జుట్టును తొలగించి పూయదగిన ఆ క్రీమ్ లేదా ఏదైనా రకమైన జెల్లీని పూసి తనిఖీ చేయండి. మీ భాగస్వామి ఉపయోగించే కండోమ్ కారణంగా చికాకు కోసం తనిఖీ చేయండి, ఇది కండోమ్లలోని కందెనలకు సున్నితత్వం వల్ల కావచ్చు. మీరు ఉపయోగిస్తున్న ఏదైనా కొత్త క్రీమ్ లేదా పరికరం వల్ల యోనివాపు ఉంటే, వెంటనే దాన్ని వాడటం మానేయండి.

రోగ సూచన 

యోనివాపు యొక్క ఫలితం చాలా మంచిది, ఎందుకంటే ఇది పూర్తిగా చికిత్స చేయదగినది, అయితే పునరావృతం కాకుండా ఉండటానికి వైద్యుల మార్గదర్శకత్వంలో చికిత్సను పూర్తి చేయడం మరియు క్రమం తప్పకుండా చికిత్సను అనుసరించడం అవసరం. అలాగే, లైంగిక వ్యాధుల (ఎస్టీడీల) విషయంలో, పునరావృతం కాకుండా ఉండటానికి ఇద్దరి భాగస్వాములకు చికిత్స అవసరం.

ఉపద్రవాలు(Complications)

• పునరావృతం(Recurrence)
  లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధితో బాధపడుతున్న మహిళల్లో మరియు చికిత్స పూర్తి చేయని వారిలో యోనివాపు యొక్క సంక్రమణ పునరావృతం కానరావడం సాధారణం.
• మిశ్రమ సంక్రమణ(Mixed infection)
  బ్యాక్టీరియా సంక్రమణ పునరావృతమైతే, కాండిడా ఫంగస్ చేత సూపర్ఇన్ఫెక్షన్ వచ్చే ప్రమాదం ఉంది, రెండు రకాల ఇన్ఫెక్షన్ల కోసం పరీక్షించకపోతే దీనికి చికిత్స చేయడం కష్టమవుతుంది.