मॅनिया म्हणजे काय?
मॅनिया ही एक अशी अवस्था आहे ज्यामध्ये तुम्हाला शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या अत्यंत उत्साही असल्याचा अनुभव येत असतो, ज्यामुळे रोजच्या जीवनातील क्रियांवर मोठा प्रभाव पडतो. मॅनिया किंवा मॅनीक एपिसोड सामान्यतः एक आठवडा किंवा त्यापेक्षा जास्त काळ टिकतो आणि हा हाइपोमॅनियाचा एक गंभीर प्रकार आहे. हा द्विध्रुवीय विकार, पोस्टपर्टम सायकोसिस आणि अशा इतर विकारांमधील सामान्यतः एक लक्षण आहे ज्यामध्ये मानसिकता अत्यंत जास्त (खूप जास्त किंवा खूप कमी भावना असल्याचे) असते. अशा व्यक्तींमध्ये सहसा मॅनिया सहसा नैराश्य सह दिसून येते.
भारतात द्विध्रुवीय विकृतीचा प्रसार पुरुषांमध्ये उच्च दर 0.1% असल्याचा आढळून आले आहे. भारतातील राष्ट्रीय मानसिक आरोग्य सर्वेक्षण 2015-16 च्या अनुसार, 40-49 वयोगटातील व्यक्तींना द्विध्रुवीय विकारांची अधिक शक्यता असल्याचे आढळले आहे.
त्याचे मुख्य चिन्हं आणि लक्षणं काय आहेत?
मॅनिक कालावधीत असताना तुम्ही अशी वर्तणूक करू शकता किंवा अनुभवू शकता:
- अत्यंत आनंदी, उत्साह समाविष्ट करण्यास अक्षम.
- अत्यंत उत्साही.
- गतिशील बोलणे किंवा विचार करणे.
- न झोपणे किंवा न खाणे.
- सहज विचलित होणे.
- सहज चिडचिड आणि राग येणे.
- तुमच्याकडे विशेष शक्ती असल्या सारखे वाटणे.
- अंतर्ज्ञानचा अभाव आहे.
- विचार आणि कल्पना जे अर्थपूर्ण नसतात.
एका घटनेनंतर, काय झाले होते हे तुमच्या क्वचित लक्षात असते आणि तुमच्या कृती किंवा शब्दांविषयी तुम्हाला लाज वाटू शकते. तुम्हाला थकल्यासारखे आणि झोप येत आसल्यासारखा अनुभव येणे.
मुख्य कारणं काय आहेत?
मॅनिया ची शक्य कारणे हे आहेत:
- द्विध्रुवीय विकार( बाय पोलार डिसऑडर ).
- तणाव.
- आनुवांशिक.
- हंगामात बदल.
- विशिष्ट औषधे किंवा अल्कोहोलचा वापर.
- तंत्रिका कार्यात असामान्यता.
- विशिष्ट रोगाच्या परिस्थितीचा अंतिम टप्प्यात प्रकटीकरण.
- बाळंतपणा.
- एखाद्या प्रिय व्यक्तीशी दूर होणे, घटस्फोट, हिंसा, गैरवर्तन, बेरोजगारी, आर्थिक अडचणी यांसारख्या घटना.
याचे निदान आणि उपचार कसे केले जाते?
मॅनियाचा उपचार करण्यासाठी तुमचे डॉक्टर (मनोचिकित्सक) एक चांगले मदतगार ठरू शकतो. मॅनिया होऊ शकतील अशा इतर स्थितीचा निषेध करण्यासाठी ते तुमचा वैद्यकीय आणि वैयक्तिक इतिहास घेतील. इतिहास घेतल्याने कोणत्याही अलीकडील त्रासदायक घटना ओळखण्यास आणि तुमच्या मानसिक आरोग्याचे मूल्यांकन करण्यास मदत होईल.
मॅनियाच्या व्यवस्थापनामध्ये सामान्यपणे अँटी-साइकोटिक सुचवले जाऊ शकतत्5. द्विध्रुवीय विकार-संबंधित मॅनियाच्या प्रकरणात, मूड स्टॅबिलायझर्स दिले जातात. नुकसानकारक साइड इफेक्ट्स टाळण्यासाठी नियमित रक्त तपासणी (किंवा काही मूड स्टॅबिलायझर औषधे) आवश्यक असतात. औषधोपचारांसह, मनोचिकित्सा (जे नमुने ओळखण्यास मदत करते, साध्या जीवनात राहण्यास प्रोत्साहित करते किंवा समस्यांचे निराकरण) आणि कुटुंबाकडून आणि मित्रांकडून आधार ही एक मोठी मदत असू शकते.