हृदय प्रत्यारोपण काय आहे?
हृदय निकामी पडणे (हार्ट फैल्युअर-HF) हे जगभरातील लाखो व्यक्तींना प्रभावित करते. हृदय प्रत्यारोपण हे एक शस्त्रक्रियेचे तंत्र आहे जे डॉ.नॉर्मन शमवे यांच्याद्वारे लोकप्रिय केले गेले आहे. हृदयरोग असलेल्या रुग्णांसाठी हा सर्वोत्तम पर्याय आहे आणि हा एक अंत-चरण उपचार आहे जेथे रूग्णाचे पुराणमतवादी व्यवस्थापन मदत करू शकत नाही. यशस्वी शस्त्रक्रियेचा हेतू आहे दाता-प्राप्तकर्ताचा वेळ कमी करणे, शस्त्रक्रियेनंतरची गुंतागुंत कमी करणे आणि हृदय प्रत्यारोपणाचे एकूण यश राखून ठेवणे जे अनेक वर्षांपासून साध्य केले आहे.
हृदय प्रत्यारोपण करणे हे प्रत्येक संस्थांमध्ये वेगवेगळे आहे. प्राप्तकर्ता ही एक अशी व्यक्ती आहे ज्यांना नवीन हृदयाची आवश्यकता असते. यापैकी बहुतेक उमेदवारांना बऱ्याच वर्षांपासून दीर्घकालीन हृदय निकामी पडण्याची समस्या असते पण काही लोकं ज्यांना नुकताच हृदयघात झाला आहे ते प्रत्यारोपणाची ऑफर देऊ शकतात कारण अस्तित्व टिकवून ठेवण्याचा हा एकमेव पर्याय आहे.
याची गरज कोणाला असते?
सर्वसाधारण वैद्यकीय थेरपी अपयशी झाल्यास सर्वसाधारणपणे, प्रगत एचएफ (HF) असलेल्या रुग्णांना हृदय प्रत्यारोपणासाठी विचारात घेण्यात यावे. हे तेव्हा देखील लक्ष्यात घेतले जाते जेव्हा कार्डियाक पुनरुत्थान थेरपीची लक्षणे सुधारण्यात अयशस्वी होतात किंवा रोगाची सुधारणा थांबवतात. शिवाय, प्रत्यारोपण विचारात घेतले जाण्याआधी कोणतीही उलट करण्यायोग्य स्थिती किंवा शस्त्रक्रिया योग्य रीतीने सुधारित हृदयविकाराची स्थिती संबोधित करणे आवश्यक आहे. अधिक आवश्यकता असलेल्या रुग्णांसाठी हृदयाची प्रत्यारोपण आणि आरक्षित अवयवांच्या कार्यप्रणाली ची हमी देणे महत्वाचे आहे. रुग्णांना त्यांच्या प्रगत अवस्थेत असलेल्या बहु-अवयव अपयशाच्या (मल्टी ऑर्गन फैल्युअर) चांगल्या व्यवस्थापनासाठी प्रगत एचएफ (HF) संघांकडून मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे. गंभीर एचएफ (HF) असलेल्या रुग्णांना प्रगत वैद्यकीय उपचार असूनही 1 ते 2 वर्षांत मृत्यू चा दर 50% पर्यंत आहे. प्रौढ रुग्णांसाठी हृदय प्रत्यारोपणाचे प्राथमिक संकेत नॉन-ईसकेमिक कार्डियोमायोपॅथी (53%) आणि ईसकेमिक कार्डिओमायोपॅथी (38%) आहेत. इतर संकेतांमध्ये वाल्वुलर हृदय रोग (3%), पुनर्स्थापना (3%) आणि इतर (<1%) समाविष्ट आहेत.
हे कसे केले जाते?
हृदय प्रत्यारोपणामध्ये स्टेरम किंवा ब्रेस्टबोन मधून छिद्र करणे आवश्यक असते आणि कार्डिओपल्मोनरी बाईपास मशीनचा (हृदय-फुफ्फुसाची मशीन) वापर केला जातो जो ऑपरेशनदरम्यान रुग्णाच्या हृदयाच्या आणि फुफ्फुसांच्या रूपात कार्य करते. योग्य कार्य सुनिश्चित करण्यासाठी पूर्ण मूल्यांकनानंतर दात्याचे हृदय काढले जाते किंवा शस्त्रक्रिया टीमद्वारे 'पुनर्प्राप्त केले जाते'. दरम्यान, प्राप्तकर्त्यास त्याचे हृदय काढून टाकले जाते आणि सर्जन, दात्याचे हृदय प्राप्तकर्त्याच्या मुख्य वाहिणींवर जोडतात. एकदा जोडणी पुनर्संचयित झाल्यानंतर आणि हृदय योग्यरित्या कार्यरत झाल्यानंतर, रुग्णाला हृदयाच्या फुफ्फुसाच्या मशीनपासून दूर केले जाते आणि प्रत्यारोपीत हृदय संपूर्णपणे कार्यरत होते.