Download App
धूळीची अ‍ॅलर्जी चे डॉक्टर 
धूळीची अ‍ॅलर्जी म्हणजे काय?
धूळीची अ‍ॅलर्जी म्हणजे धूळी मुळे होणाऱ्या, र्हायनाइटिस, कंजंक्टिव्हाइटिस, एक्झीमा आणि दमा यांचा त्रास होणे. सामान्यतः, धूळीचे अ‍ॅलर्जन्स ज्यामुळे ही प्रतिक्रिया होते ते लहान कीटक असतात जे धूळीचा भाग असतात.हे सामान्यतः घरात आढळतात. कीटकांना डस्ट माइट्स म्हणतात, आणि ते आकारात सूक्ष्म असतात आणि नग्न डोळ्यांनी पाहिले जाऊ शकत नाही. जगभरात अंदाजे 85% दम्याचे रुग्ण आहेत ज्याना डस्ट माइटची अ‍ॅलर्जी असते.
याची मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?
धूळीच्या अ‍ॅलर्जीचे अ‍ॅलर्जन्स घरात ओलसर वातावरणात वाढतात आणि आतील वातावरणाशी जुळवून घेतात. आपल्याला धूळी अ‍ॅलर्जी असल्यास खालीलपैकी एक किंवा अनेक लक्षणे अनुभवू शकता:
- शिंकणे.
- नाक वाहणे.
- डोळ्याची जळजळ आणि डोळ्यातून पाणी येणे.
- त्वचेची जळजळ.
- नाक बंद होणे.
धूळीच्या अ‍ॅलर्जीमुळे झालेल्या दम्याचे खालील लक्षणे अनुभवू शकता:
- श्वास घेण्यात अडचण.
- छातीत घरघर होणे.
- झोपण्यात अडचण.
याची मुख्य कारणं काय आहेत?
त्वचेच्या मृत पेशीं डस्ट माइट्सचे खाद्य असते ज्यामुळे मुख्यतः घरगुती धूळ तयार होते. डस्ट माइट्स घराच्या धुळीचे माइट्स आणि स्टोरेज माइट्स म्हणून वर्गीकृत केले जाऊ शकतात आणि वायुमार्गात आणि नाकात जळजळ करण्यासाठी जबाबदार असतात.
डस्ट माइट्स सारख्या अ‍ॅलर्जन्समुळे मुळे आपल्या शरीरात अँटीबॉडीज (IgE) प्रतिरक्षा प्रतिसाद तयार करतात. प्रतिसाद स्थानिक किंवा शरीराचा विशिष्ट भागात होऊ शकतो.
दुर्मिळ स्थितीत, धूळीच्या अ‍ॅलर्जीमुळे अ‍ॅनाफिलेक्टिक शॉक होऊ शकतो, जी डस्ट माइट शरीरात गेल्यामुळे घातक होऊ शकते. हे डस्ट माईट चटया, सतरंजी आणि फर्निचरमध्ये राहतात. काही बाबतीत, धूळीचे कीटाणू अन्न दूषित करू शकतात. लहान मुले, दम्याचे रुग्ण आणि गर्भवती महिला अशा प्रकारच्या अ‍ॅलर्जीचा त्रास होतो.
याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?
धूळीच्या अ‍ॅलर्जीमुळे उद्भवणार्या अचूक त्रासाचे निर्धारण करण्यासाठी, निदान चाचणी करणे आवश्यक आहे. पारंपारिक चाचणीमध्ये त्वचेच्या तपासणीचा समावेश असतो ज्यात घरगुती डस्ट माइटचा अर्क अ‍ॅलर्जी ट्रिगर करण्यासाठी वापरला जातो आणि अ‍ॅलर्जीचा प्रतिसाद गाठी च्या व्यासावर लालसरपणावर मोजला जातो.आपण त्वचा चाचणीसाठी संवेदनशील असल्यास, रक्त परीक्षण केले जाते. रक्ताच्या चाचण्यांमध्ये अ‍ॅलर्जी ची लक्षणे निश्चितपणे आढळतात. नाकातील म्यूकसच्या लाइनिंगची किंवा डोळ्याच्या लालसरपणा ची तपासणी देखील अ‍ॅलर्जीच्या प्रतिसादांची पुष्टी करू शकतात.
अ‍ॅलर्जन ओळखल्यानंतर धूळीच्या अ‍ॅलर्जीचा उपचार करणे सोपे आहे. उपचार शरीरातील मध्यस्थांवर अवलंबून असतो जसे की हिस्टॅमिन आणि ल्युकोट्राइन, ज्यामुळे अ‍ॅलर्जी प्रतिसाद ट्रिगर होतो:
- अँटीहिस्टामिनिक आणि मास्ट सेल इनहिबिटर.
- ल्युकोट्रिएन इनहिबिटर.
- इम्यूनोथेरपी - हा उपचारांचा एक अलीकडील कल आहे ज्यामध्ये रुग्णाला अ‍ॅलर्जीसाठी संवेदनशील केले जाते. हे दीर्घ काळ टिकणारे आहे आणि चांगले परिणाम दर्शविते.
- लक्षणांनुसार उपचार अ‍ॅलर्जीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी तोंडी स्टेरॉईडसारखी औषधे दिली जाऊ शकतात.
काही निवारक उपाय धूळीचे ट्रिगर टाळण्यास मदत करतात आणि त्यामुळे अ‍ॅलर्जी टळते.
- बेडशीट आणि उशा गरम पाण्याने धुणे.
- सतरंजी झाकून ठेवणे.
- फर्निचर व्हॅक्यूम क्लीनरने साफ करणे.
जगात पाहिल्या जाणाऱ्या अ‍ॅलर्जीमध्ये 85% प्रकरणात धूळीमुळे होणारी अ‍ॅलर्जी दिसून येते. धूळ जमा होणे टाळणे अ‍ॅलर्जी टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग आहे. लक्षणांची काळजी घेऊन अ‍ॅलर्जी टाळता येते. अ‍ॅलर्जीसाठी संवेदनशीलता वाढवून अ‍ॅलर्जी होण्यापासून बचाव करण्याचा प्रसिद्ध उपाय आहे.
