टेस्टोस्टोरोन एक स्टेरॉयड हार्मोन आहे. ते पुरुष आणि स्त्रिया यांमध्ये लैंगिक कोशिका बनण्यासाठी जवाबदार लैंगिक अंग असलेल्या गोनॅड्समधून निर्मित आणि उत्सर्जित होतात. टेस्टोस्टोरोनचे उत्पादन करणारी प्रमुख अंगे म्हणजे पुरुषांमध्ये अंडकोष (प्रजननप्रणालीमध्ये शुक्राणू निर्माण करणारे अवयव) आणि स्त्रियांमध्ये अंडाशय (प्रजननप्रणालीमध्ये अंड निर्माण करणारे अवयव) आहेत. ही अंगे पिट्युटरी हार्मोनच्या प्रभावाखाली कार्य करतात.
टेस्टोस्टोरोन शरिरासाठी खूप महत्वपूर्ण आहे. तो मुलांमध्ये पुरुषी वैशिष्ट्यांचे विकास यासाठी खूप महत्वाची भूमिका बजावतो, ज्यामध्ये चेहर्र्यावर केसांची वाढ, कमी पट्टीचा आवाज, स्नायूचे वजन वाढणें इ. सामील आहेत. विविध अभ्यास आणि पत्रपत्रिकांचा संकेत आहे की तो शारीरिक ताकद, शरिरातील चांगले कॉलेस्टरॉल राखले जाणें, हाडांचा विकास, मेंदूचे कौशल, कामेच्छेमध्ये सुधार, स्तंभन कार्य, वसा जमा होणें कमी करणें, मनस्थिती उद्दीपित ठेवणें आणि हार्मोन इंसुलिनप्रती शरिराची संवेदनशीलता सुधारण्यात उपयोगी आहे.
पुरुषांमध्ये टेस्टोस्टोरोन स्तरामध्ये कमी होणें सामान्यपणें पुरुषांमध्ये 40 वर्षांपेक्षा अधिक वयात आणि स्त्रियांमध्ये रजोनिवृत्ती ( स्त्रियांच्या मासिक धर्माची स्थायी समाप्ती) आढळते. कमी सेरमच्या टेस्टोस्टोरोनच्या इतर कारणांमध्ये स्क्रोटममध्ये खाली उतरण्यात अंडकोष अपयशी होणें, मंप्स संक्रमण, रक्तात खूप अधिक स्तराचे लौहस्तर ज्यामध्ये अंडकोष कार्य करण्यास निकामी होतो, इजा झालेले अंडकोष, लठ्ठपणा, तणाव, उच्च कॉलेस्टरोल, कीमोथेरपी, विकिरण थेरपी, एचआयव्ही-एड्स, पिट्युटरी ग्रंथीचे विकार इ. हे वयवाढ होत असलेल्या पुरुष व स्त्रियांमध्ये (रजोनिवॄतीनंतर) प्रमुख चिंतेचे कारण बनले आहे, कारण कमी सेरमचे टेस्टोस्टोरोन खूप शारीरिक कार्यांना प्रभावित करू शकतो.
कमी टेस्टोस्टोरोन स्तरासाठी उपचार मिळण्यात डॉक्टरांचा सल्ला तुम्ही घेतलाच पाहिजे, पण तुम्ही तुमच्या शरिरातील टेस्टोस्टोरोन उत्पादन सुधारण्यासाठी निम्नलिखित बाबींमधून काही इतर गोष्टीही करून पाहायला हव्या आहेत, स्त्रियांमध्ये, टेस्टोस्टोरोन लैंगिक इच्छा, हाडांचे आरोग्य, मनस्थिती आणि एकूण उत्कर्ष वधारण्यात साहाय्य करतो.