Blood Infection (Sepsis) - Blood Infection (Sepsis) in Marathi

रक्तसंसर्ग अनेक चिन्हे आणि लक्षणांशी संबंधित आहे ज्याने निदान होणे कठिण होते. तथापि, तीन सर्वात महत्वाच्या लक्षणांचे, संक्रामक स्त्रोतांच्या उपस्थितीच्या पुष्टीसहकिंवा पुष्टीवीना, निदान केले जाते. ही लक्षणे आहेत:

• शरीराच्या तापमानात वाढ किंवा घट
  रक्तसंसर्गामुळे शरीराच्या तपमानात वाढ किंवा घट होऊ शकते. तापमान 38 °Cजास्त वाढून ताप येऊ शकतो किंवा 36 °Cपेक्षा कमी होऊन शरीरात कंप होऊ शकते.
• हृदय दर वाढतो
  सामान्य हृदयाचा दर, एका मिनीटात हृदयाच्या ठोक्यांची संख्या मोजतो. सामान्य दर 60-100 ठोके प्रती मिनीटांच्या श्रेणीत असतो. दर मिनीटाला 100 ठोक्यांपेक्षा अधिक झाल्यास दरामध्ये वाढ असल्याचे मानले जाते, ज्याला वैद्यकीय परीभाषेत टॅकीकार्डिआ म्हणतात.
• श्वासोच्छ्वास दर वाढलेला असणे
  श्वासोच्छवासाचा दर, जोश्वसन दर म्हणूनही ओळखला जातो, एका मिनिटात एखाद्या व्यक्तीने घेतलेली श्वासांची संख्या असते. सामान्य श्वासोच्छ्वास दर 16-20 श्वास प्रती मिनीट आहे. रक्तसंसर्गामध्ये श्वास दर, 20 श्वास प्रती मिनिटांपेक्षा अधिक वाढतो.

हृदयाचा दर, श्वसन आणि श्वासोच्छवास सामान्य करणे हा प्राथमिक उद्देश असल्याने व्यक्तीचेइस्पीतळात उपचार सुरू केले पाहिजे. उपचारांत समाविष्ट आहे:

• द्रवपदार्थ
  निदान होण्यापूर्वी प्रारंभिक अवस्था स्थिर करण्यासाठी रुग्णाला सलाईनच्या माध्यमातून द्रव पदार्थ देतात. हे इन्राकॅथीटरच्या मदतीने लसीकरण करून नियंत्रितपणे केले जाऊ शकते. याने रक्तदाब सामान्य राखता येतो. शरीरात मूत्र निर्माण, रक्तदाब आणि लैक्टेट पातळीचे निरीक्षण करुन द्रवपदार्थांचे परीक्षण केले जाते.
• तापमान नियंत्रण
  वाढलेल्या तापमानाला,ओल्या कापडाने शरीर पुसून नियंत्रित केले जाऊ शकते. रुग्णावर आच्छादित घोंगडीला गार ठेवण्यासोबतच पेरासिटामोलसारखी तापशामक औषधे वापरुन देखील ताप नियंत्रीत करतात.
• प्रतिजैवीके
  संक्रमणास कारणीभूत असणिर्र्या सर्व संभाव्य सूक्ष्म जीवांना नष्ट करू शकतील अशी प्रतिजैविके वापरुन प्रतिजैविके उपचारांचा प्रारंभ करतात. अचूक निदान होईपर्यंत प्रतिजैविके सुरू ठेवतात. रक्ताच्या किंवा मूत्राच्या तपासणी अहवालांतून संक्रामक सूक्ष्म जीव सूचित होताच, निदान झालेल्या सूक्ष्म जीवांना केंद्रित करण्यासाठी विशिष्ट प्रतिजैविके उपचार, निदान झाल्याच्या एका तासाच्या आत सुरु करतात. संक्रमणापासून संपूर्ण मूक्ततेची चिन्हे दिसेपर्यंत प्रतिजैविके देतात.
• स्रोतांची ओळख आणि नियंत्रण
  रक्तसंसर्गाचा स्रोत शोधणे म्हणजे रक्ताच्या प्रवाहात पसरलेली आणि त्याचा परिणाम म्हणून येणारी चिन्हे आणि लक्षणे यासाठी, जबाबदार असलेली स्थानिक संसर्ग शोधणे आहे. संसर्गाचे पसरणे टाळण्यासाठी आणि सद्द्य संसर्गास प्रतिबंध करण्यासाठी संसर्गाचा स्त्रोत शोधणे फार महत्वाचे आहे. लवकरात लवकरसंसर्गाचा स्रोत आढळल्यास आणि प्रतिजैविके उपचार सुरू झाल्यास,इतर अवयवांचे पुढील नुकसान टाळता येणे शक्य आहे.
• रक्तदाब सामान्य राखण्यासाठी औषधे
  दिलेली द्रव्ये पुरेशी नसल्यास, द्रव्योपचारांसह रक्तदाब सामान्य राखण्यासाठी काही औषधे वापरली जाऊ शकतात. रक्तातीललोहतत्वाची मात्रा 7 gm/dL पेक्षा कमी झाल्याससंपूर्ण रक्ताचे प्रत्यारोपण करता येते. (अधिक वाचा - उच्च रक्तदाब उपचार)
• तणाव अल्सर प्रतिबंध
  शरीरात, शारीरिक स्वरुपाच्या तणावांमुळे (दीर्घकालीन आजारपणामुळे), पोटात दिसून येणारे तणावाचे अल्सर टाळता येतात, परिणामी रक्तदाब आणखी कमी होणे टाळू शकतो. यासाठीH2 अवरोधक औषधे उपचारांमध्ये निर्धारित केले जाऊ शकते. (अधिक वाचा – पोटाचे अल्सर -कारणे आणि उपचार)
• फुफ्फुसांचे संरक्षण करणारे वायूविजन
  फुफ्फुसाच्या संरक्षणासाठी, प्राणवायू पुरवठा निरंतर आणि जर आवश्यक असेल तर व्हेंटिलेटर नावाच्या मशीनचा वापर करून दिला जाऊ शकतो.
• शस्त्रक्रिया
  रक्तसंसर्गामधील संसर्गाचा स्त्रोत बरा करण्यासाठी पु-भरलेले फोड काढून टाकणे आवश्यक आहे. शरीरावर कुठेही फोड असल्यास साधा चिरा मारून काढून टाकल्या जाऊ शकते, परंतु फोड शरीराच्या आत असल्यास, ते काढून टाकायला शल्यक्रिया आवश्यक आहे.

जीवनशैली व्यवस्थापन

जीवनशैलीतील बदल संक्रमण आणि परिणामी रक्तसंसर्गाला प्रतिबंध करण्यास मदत करू शकतात. यात समाविष्ट आहे:

• निरोगी संतुलित आहार
  सर्व आवश्यक खनिजे, जीवनसत्त्वे, कर्बोदकांचे संतुलित प्रमाण (60% पर्यंत), प्रथिने (30% पर्यंत) आणि चरबी (5 -10%) मिळून निरोगी आहार बनतो जो आपली प्रतिकारक्षमता बळकट ठेवण्यास मदत करतो.
• निरोगी सवयी लावणे
  निरोगी सवयी जसे जेवणआधी किंवा शौचालयाचा वापर केल्यानंतर स्वच्छ हात धुणे,स्वच्छ कपडे घालणे, स्वच्छ लिनेन वापरणे आणि घर आणि सभोवतालच्या वातावरणास स्वच्छ ठेवणे यासारख्या निरोगी सवयींमुळे संक्रमण टाळण्यास मदत होऊ शकते.